امام محمد باقر (ع) چگونه با حکومت بنی‌امیه مبارزه کردند؟

به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛نخستین روز از ماه رجب، مصادف است با ولادت با سعادت پنجمین پیشوای شیعیان، امام محمد باقر(ع). از این امام بزرگوار، روایات بسیاری در زمینه‌های فقه، توحید، سنت نبوی، قرآن، اخلاق و آداب نقل کرده‌اند. همچنین در دوره امامت ایشان، گام‎های بزرگی در تدوین دیدگاه‎های شیعه در رشته‌های گوناگون اخلاق، فقه، کلام، تفسیر و... برداشته شد.  امام باقر(ع) در دوران امامت خویش، با وجود شرایط نامساعدی که بر عرصه فرهنگ اسلامی سایه افکنده بود، با تلاشی جدّی و گسترده نهضتی بزرگ را در زمینه علم و پیشرفت های آن طراحی کردند. تا جایی که این جنبش دامنه دار به بنیان‌گذاری و تأسیس یک دانشگاه بزرگ و برجسته اسلامی انجامید که پویایی و عظمت آن در دوران امام صادق(ع)، به اوج خود رسید.

حجت الاسلام و المسلمین فرید میرلوحی، کارشناس مذهبی و استاد دانشگاه در گفتگو با خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ درباره تولد امام محمد باقر (ع) بیان کرد:  در سال ۵۷ قمری ولادت امام محمد باقر(ع) اتفاق افتاد و این امام به مدت ۲۰ سال امامت نمود.

وی افزود: در دوران امامت آن بزرگوار، بنی امیه به شدت متزلزل شد. در شرایطی که قدرت بنی امیه اوج گرفته بود، امام محمد باقر(ع) توانست مکتب فکری را بنا نهد که پس از ایشان امام صادق (ع) آن را آبیاری نمود. در این شرایط بود که امام باقر (ع) بهترین استفاده را از فرصت برد و الان هر چیزی که در اختیار ما قرار دارد، از ریشه و بنیانی است که امام محمد باقر(ع) بنیان نهاد.

این کارشناس مذهبی در ادامه با اشاره به سبک زندگی امام محمد باقر(ع) اظهار کرد: یکی از نکات ویژه زندگی این امام را در سبک زندگی ایشان می توان دید؛ این امام به خوبی زمان زندگی خود را تقسیم کرده بود تا بهترین بهره را از اوقات شبانه روز کسب کند. گاهی انسان‌هایی که در عرصه سیاست یا علم فعالیت می‌کنند، تمام وقت خود را برای کار صرف می کنند و به خانواده خود رسیدگی نمی کنند، اما وقتی به زندگی امام محمد باقر(ع) نگاه می‌کنیم، با نظم و برنامه خاصی روبرو می شویم.

میرلوحی در ادامه گفت: امام محمد باقر(ع) حتی برنامه های معنوی و عبادات را با اعضای خانواده تقسیم کرده بودند؛ یکی از حکایات معروف این است که وقتی مادر و خواهر ایشان در قید حیات بودند، برنامه ریزی شده بود که هر سه بخش شبانه روز در خانه عبادت شود. وقتی که مادر این امام از دنیا رفت، عبادت بین خواهر و امام محمد باقر(علیه السلام) نصف شد و این دو، خانه را با عبادت نورانی می نمودند و بعد از فوت خواهر ایشان خود به تنهایی به عبادت می پرداختند. این قسمتی از برنامه ریزی ایشان بود که خانه به عطر عبادتمعطر باشد.

وی درباره فعالیت‌های علمی امام محمد باقر (ع) اظهار داشت: بنیان گذاری مکتب فقهی توسط این امام بزرگوار صورت گرفت و در زمان امام صادق (ع) شاگردانی که امام باقر(ع) تربیت کرده بودند، شکوفا شدند. دو تن از معروف ترین شاگردانی که احادیث فراوانی از آنها در کتب بیان شده است، «ابان بن تغلب» و «زراره بن اعین» بودند که در زمان امام صادق (ع) جزو فقهای بزرگ زمان شدند.

این کارشناس مذهبی در ادامه گفت: امام باقر(ع) اگرچه حکومت در اختیارشان نبود، اما به هیچ وجه بنای سازش و تایید ظلم بنی امیه و حاکمان ظالم را نداشت. معروف است که هشام زمانی امام باقر(ع) را به دربار سلطنت فراخواند. حضرت وقتی وارد شدند، به جمع حاضر سلام کردند. در واقع امام با این کار، جایگاه ظالمانه آنان را نپذیرفتند؛ زیرا در آن زمان رسم بر این بود که در دربار به کسی که در رأس است، سلام کنند.

میرلوحی در ادامه با ذکر حدیثی درباره انتظار فرج بیان کرد: یکی از نورانی ترین احادیثی که در ذهن ماست و تکرار می کنیم، حدیثی از پیامبر اسلام(ص) است که ناقل آن امام محمد باقر(علیه السلام) است. در این حدیث آمده: «اَفْضَلُ الْعِبادَة اِنْتِظارُ الْفَرَجِ»، بهترین اعمال انتظار فرج است.

حجت الاسلام و المسلمین فرید میرلوحی، در پایان گفت: آیه شریفه ای در قرآن هست که می فرماید: «اصبروا علی اداء الفرائض، و صابروا عدوکم و رابطوا امامکم. المنتظر». یعنی «ای کسانی که ایمان آورده اید، صبر کنید و یکدیگر را به صبر وادارید و با امامتان ارتباط داشته باشید». امام باقر در ذیل این آیه فرموده اند: صبر کنید بر ادای فرائض، و پایداری و استقامت کنید در مقابل دشمن و با امامتان که انتظار ظهورش را می کشید، ارتباط داشته باشید و خود را به رشته ولایت او ببندید.